Çag Italyan keman ustalarinin enstrümanlari için iyi tellerin koyun bagirsagindan elde edildigini kesfetmeleriyle basladi.Kedi öldürmek çok korkunç bir ugursuzluk getirdiginden icatlarini korumak için herkese telleri kedi bagirsagindan yaptiklarini söylediler.Efsaneye göre,Abruzzi daginin Pescara yakinindaki köyü Salle’de,Erasmo adinda bir eyerci bir gün kuruyan koyun bagirsaginin arasindan esen rüzgarin sesini duymus ve bunun Rönesans kemani olarak bilinen eski bir keman türü için iyi bir tel olabilecegini düsünmüs.
Salle 600 yil boyunca keman yayi üretiminin merkezi haline geldi ve Erasmo yay yapanlarin koruyucu azizi olarak kutsandi.1905 ve 1933′teki kötü depremler Salle içindeki endüstriyi sona erdirdiyse de dünyadaki lider yay üretici firmalarindan ikisi -D’Addario ve Mari- hâlâ Salle’li ailelerce isletiliyor.
1750′ye kadar tüm kemanlarda koyun bagirsagindan yapilmis yaylar kullanildi.Bagirsagin hayvandan henüz ilikken çikarilmasi ve yag ve pislikten arindirilip soguk suya batirilmasi gerekir.En iyi kisimlari seritler halinde kesilir ve istenen kalinlikta bir yay elde edilene kadar kivirip çekistirilir.Ancak her ne kadar keman meraklilarinin çogu bagirsaktan yapilan telin en yumusak sesi verdigi düsüyorsa da,günümüzde yay yapiminda bagirsak,naylon ve çelik karisimi kullaniliyor.
Ve bu konuda küçük bir anekdot: Richard Wagner nefret ettigi Brahms’in itibarini sarsmak için berbat bir dedikodu yayar.Brahms’in Çek besteci Antonin Dvorak’tan Bohemlere özgü serçe katleden bir yayi hediye olarak kabul ettigini iddia eder.Sözde,Brahms bu yayla Viyana tarzi evinin penceresinden gelip geçen kedilere rastgele atislar yaparmis.
Wagner söyle devam eder:’Zavalli hayvanlari vurduktan sonra ayni alabalik avlayan bir balikçi edasiyla ipini sararak odasina çekiyormus,sonra da kurbanlarinin son nefeslerini vererek inlemelerini sevkle dinleyerek ante mortem (ölüm öncesi) gözlemlerini defterine not ediyormus.’
Wagner,Brahms’i hiç ziyaret etmemis ya da evini hiç görmemis;böylesi bir serçe yayini birakin Dvorak tarafindan hediye edilmesini,varolduguna dair herhangi bir kayit bile yok gibidir.
Kediler diger tüm türler gibi sessizlik içinde ölmeye egilimlidir.Buna ragmen,bu kedi öldürme söylentileri Brahms’in üzerine yapismis ve bu iddia gerçekmis gibi birçok biyografide tekrar edilmistir.
bana ilginç geldi =)
eline saglik bir seyler daha ögrenmis oldum r.ç.
ne mutlu bana